Dawna literatura chińska

Okładka

Createspace, Seattle, 2015
Printed in the United States of America.

Na okładce:
Płaskorzeźba współczesna widniejąca na jednej ze stacji metra w Hangzhou

Tło okładki:
Odwzorowanie napisu na Misie Kronikarza Qiang

Fragmenty publikacji dostępne na moim blogu

Nakład wyczerpany

Dawna literatura chińska . antologia i omówienie . Tom I (od początków do X w. n.e.)
[中國古代文學.上冊.自其起源至唐代末期.文選與解釋]

Dla kogo ta książka i po co?

W odróżnieniu od typowej historii literatury pozycja niniejsza zawiera liczne i obszerne cytaty w autorskim przekładzie z języka oryginału na język polski. Krótkie wiersze są najczęściej cytowane w całości. Utwory prozatorskie i dłuższe wiersze zamieszczono w niniejszej publikacji we fragmentach lub też w całości, zależnie od ich rozmiarów i treści.

Niniejsza publikacja nie jest krytycznoliteracką wizją historii literatury chińskiej. Nie jest też opisem dziejów literatury Chin. Zamieszczone tutaj interpretacje i wyjaśnienia mają jedynie na celu pomóc Czytelnikowi, nieobeznanemu jeszcze z chińską kulturą, w zrozumieniu językowo-historycznych zawiłości tekstu.

Wiele z zamieszczonych tutaj wypisów z literatury chińskiej nie ukazało się jak do tej pory w przekładzie na język polski, a są też wśród nich może i takie, które nie zostały do tej pory przetłumaczone na żaden europejski język.

Książka ta może służyć jako mała antologia, przydatna wykładowcom prowadzącym zajęcia z zakresu wprowadzenia do literatury chińskiej dla studentów sinologii w pierwszych latach studiów. Może się również okazać pomocna studentom jak i wszystkim innym osobom chcącym poznać podstawowe zagadnienia z historii literatury chińskiej.

Należy pamiętać, że książka ta prezentuje zaledwie skąpy zarys tradycyjnej literatury chińskiej. Wiele zagadnień potraktowano po macoszemu, wielu twórców pominięto. Autorzy tutaj przedstawieni to tylko znikoma, choć reprezentatywna, próbka chińskiej sceny literackiej przed 1917 r. Mamy więc do czynienia z czubkiem góry lodowej wybiórczo ukazanym. O twórcach, których dzieła nie zostały tutaj przedstawione, nie ma najczęściej nawet wzmianki. Nie widzę powodu, aby osoby stawiające pierwsze kroki w tak ogromnym i nieznanym sobie obszarze wiedzy zarzucać zbyt wieloma encyklopedycznymi informacjami ― zwłaszcza że wiele z tych informacji znajduje się w zasięgu kilku kliknięć.

Lektura tej książki nie pozwoli na dogłębne zrozumienie literatury chińskiej, zaspokoi co najwyżej pierwszą ciekawość Czytelnika, dostarczając coś na kształt mapy, na której zaznaczono tylko wielkie miasta i drogi urywające się w gąszczu białych plam.

Jarek Zawadzki
Gliwice, 2015

Spis treści

1. Początki literatury chińskiej
1.1. Czym jest literatura?
1.2. Tło historyczne
1.3. Okres najwcześniejszy
1.4. Poezja epoki Zhou
1.4.1. Pierwsza antologia poezji chińskiej
1.4.2. Pierwsi niebezimienni poeci
1.4.2.1 Qu Yuan
1.4.2.2 Song Yu
1.4.3. Inne wiersze epoki Zhou
1.5. Proza epoki Zhou
1.5.1. Kroniki i dzieła historiograficzne
1.5.1.1 Pierwsza kronika
1.5.1.2 Komentarze pana Zuo
1.5.1.3 Opowieści o państwach
1.5.2. Dzieła filozoficzne
1.5.2.1 Księga przemian
1.5.2.2 Konfucjusz
1.5.2.3 Mencjusz
1.5.2.4 Mistrz Fei z Han&
1.5.2.5 Mistrz Zhuang
1.5.2.6 Sztuka wojny
1.6. Podsumowanie
2. Okres wczesnego cesarstwa
2.1. Tło historyczne
2.2. Proza wczesnego cesarstwa
2.2.1. Książę Dan z państwa Yan
2.2.2. Li Si [...]

Cały spis >>>

Generał poetą

Cao Cao to jedna z najlepiej znanych postaci w historii Chin i to nie tylko w kontekście literackim, ale także politycznym, historycznym i wojskowym.

Cao Cao był jednym z generałów wojsk cesarskich, które stłumiły rebelię chłopską, znaną jako Powstanie Żółtych Turbanów. Po udanej pacyfikacji ruchu powstańczego Cao Cao sięgnął po władzę w jednym z trzech królestw, powstałych na gruzach imperium Hanów, choć oficjalnie był tylko generałem w armii hańskiej. Dynastia Han została formalnie pozbawiona tronu dopiero przez jego syna ― Cao Piego ― który ogłosił się cesarzem dynastii Wei, tuż po tym jak jego ojca uśmierciła choroba.

Cao Cao, oprócz tego że był skutecznym generałem, był też jednym z najwybitniejszych poetów okresu Jian’an i to wcale nie przez wzgląd na swoją pozycję społeczną.

Na pośmiertną sławę Cao Caoa oraz na prestiż czy wręcz uwielbienie, jakim do dziś cieszy się jego osoba w Chinach, przemożny wpływ miała także czternastowieczna powieść historyczna pt. Opowieści o Trzech Królestwach (San Guo Yanyi), w której przypadła mu jedna z głównych ról.

Jako generał i strateg nie omieszkał też napisać komentarzy i przedmowy do Sztuki wojny wg Sun Tzu’ego. [...]

Czytaj dalej >>>

Podróż do Groty Istot Boskich

Chociaż literatura okresu dynastii Tang kojarzy się dzisiaj przede wszystkim z poezją, która w tym okresie doczekała się najwybitniejszych twórców oraz dzieł, to nie należy zapominać, że był to również okres rozkwitu prozy fabularnej. Powstawały wówczas bowiem nowele i opowiadania, które nie tylko liczebnie górowały nad podobną twórczością okresów poprzednich, ale również pod względem złożoności i różnorodności nie miały sobie do tej pory równych.

Jednym z takich właśnie opowiadań jest utwór pt. Podróż do Groty Istot Boskich (You xian ku) ― nowela w której pod bardzo eufemistycznym tytułem skrywa się opowieść o wizycie urzędnika w domu prostytutek.

Słowo xian (仙) ― które można tłumaczyć: nieśmiertelny, niebianin, boska postać ― oznacza w języku chińskim nie tylko osobę, która (za sprawą zazwyczaj taoistycznej alchemii) osiągnęła boski stan nieśmiertelności, ale jest również jednym z określeń na urodziwą kobietę. Użycie takiego słowa w odniesieniu do kobiety sugeruje, że jest ona nadwyraz piękna czy też ze wszechmiar wspaniała, podobnie jak w języku polskim funkcję taką pełnią słowa ‘boska’, ‘bajeczna’ czy ‘nieziemska.’ [...]